Соңғы жылдары жасанды интеллект (ЖИ) білім беру, медицина, ғылым және бизнес сияқты түрлі салаларда маңызды құралға айналды. ChatGPT, Midjourney және басқа да генеративті ЖИ жүйелері мәтін, сурет, музыка, тіпті бейнематериалдар жасай алады. Бұл автоматтандыруды, жұмыс тиімділігін арттыруды және инновациялық контент жасауды мүмкін етеді. Алайда осындай қуатты құралды пайдаланғанда маңызды сұрақ туындайды: ЖИ жасаған материалдардың дәлдігіне және сенімділігіне қалай көз жеткізуге болады?

Неліктен ЖИ жұмысының нәтижелерін тексеру маңызды?

• ЖИ галлюцинациялары

ЖИ қолданушыларына жиі кездесетін мәселелердің бірі – «галлюцинация» деп аталатын құбылыс, яғни жалған немесе бұрмаланған ақпараттың генерациясы. Бұл шындыққа сәйкес келмейтін деректер, қисынсыз тұжырымдар немесе ойдан шығарылған мәліметтер болуы мүмкін. Мысалы, ЖИ кейде қисынды көрінетін мәтін жасай алады, бірақ шын мәнінде ол қате болжамдарға немесе жоқ дереккөздерге негізделуі мүмкін. Сондықтан, әсіресе маңызды құжаттар, ғылыми материалдар немесе қауіпсіздікке қатысты шешімдер жасалған кезде, ЖИ генерациялаған контентті тексеру өте маңызды.

• Контекстті түсінудегі қиындықтар

ЖИ жүйелері контекстті адам сияқты толық түсіне алмауы мүмкін. Мысалы, ЖИ тілдің ерекшеліктерін, сленгті немесе мәдени айырмашылықтарды ескермей, қате қорытынды жасап немесе дұрыс емес тұжырымдар ұсынуы мүмкін. Тіпті үлкен көлемдегі деректермен оқытылған жүйенің өзі кейде нақты сұраныстарды дұрыс түсінбеуі мүмкін. Бұл әсіресе білім беру мен кәсіби салада маңызды, өйткені мұнда дәлдік пен нақтылық басты рөл атқарады.

• Шығармашылық және сыни талдаудың болмауы

ЖИ мағыналы және құрылымды мәтіндер жасай алса да, ол адам шығармашылығы мен сыни ойлау қабілетін қайталай алмайды. ЖИ жасаған барлық нәрсе оның оқытылған деректеріне және алгоритмдеріне негізделген, бірақ ол интуиция мен этикалық пайымға ие емес. Егер контент инновациялық шешімдер немесе этикалық көзқарасты талап етсе, ЖИ барлық ықтимал салдарды ескере алмауы мүмкін.

• Этикалық және құқықтық мәселелер

ЖИ-ді пайдаланып контент жасау авторлық құқық, құпиялылық және этика мәселелерін туындатады. Мысалы, ЖИ жасаған контенттің авторы кім? Егер бұл контент зиянды немесе жалған ақпарат болса, кім жауапты? Бұл сұрақтар ерекше назар аударуды және ЖИ жұмысының нәтижелерін мұқият тексеруді талап етеді. Бұл әсіресе журналистика, медиа өндірісі және жарнама салаларында өзекті, өйткені мұндай контент қоғамдық пікір мен беделге әсер етуі мүмкін.

ЖИ контентін қалай дұрыс тексеріп, талдау қажет?

• Фактілерді тексеру

ЖИ жасаған контентті сенімді дереккөздер арқылы тексеру қажет. Мұны фактілерді тексеруге арналған арнайы платформалар, расталған дерекқорлар немесе академиялық жарияланымдар арқылы жасауға болады.  Әсіресе сандар, есімдер мен тарихи мәліметтер бар контентті мұқият қайта тексеру қажет.

• Контекстті талдау

ЖИ жасаған контент қолданылатын контекстті түсіну өте маңызды. Бұл контенттің мақсаты қандай және ол белгіленген талаптар мен этикалық стандарттарға сәйкес келе ме? Мысалы, егер ЖИ оқу материалына арнап мәтін жасаса, оның нақтылығы, түсініктілігі және жас деңгейіне сәйкестігі маңызды.

• Бірнеше құралдарды пайдалану

ЖИ контентін тексеру үшін бірнеше құралдар мен платформаларды қолдану пайдалы болуы мүмкін. Мысалы, ЖИ мәтін жасағаннан кейін, фактілерді қайта тексеру немесе стильді талдау үшін қосымша ЖИ жүйелерін пайдалануға болады. Сондай-ақ, генерацияланған контенттің түпнұсқалығын растау үшін плагиат тексеру құралдарын қолдану маңызды.

• Кері байланыс және өңдеу

ЖИ редакторлар мен сарапшыларды алмастыра алмайтынын есте ұстау керек. Контент дайындалғаннан кейін, әсіресе оның кәсіби маңызы болса, оны міндетті түрде өңдеп, бейімдеу қажет. Адамның көзқарасы мәтіндегі қателерді түзетуге, құрылымды жақсартуға және мәтінді контекстке сәйкес етіп жасауға көмектеседі.

Қорытынды
Генеративті жасанды интеллект – контент жасауды айтарлықтай жеңілдететін қуатты құрал. Дегенмен, оның нәтижелері мұқият тексеруді талап етеді. Жасанды интеллектті барынша тиімді қолданып, қауіп-қатерлерді азайту үшін адам тәжірибесі, сыни ойлау және мұқияттылық қажет. ЖИ негізінде жасалған контентке жауапкершілікпен қарау қажет – жалған ақпараттың таралуын болдырмау және білім, ғылым мен медиа сапасын арттыру үшін оны дұрыс қолдану маңызды.